Thí sinh
VUCA là gì?
Khái niệm VUCA vốn không tồn tại trong ngôn ngữ nhưng một vài năm trở lại đây, nó đang trở nên phổ biến như một thuật ngữ để chỉ các khía cạnh khác nhau của môi trường “không thể kiểm soát”.
Thế giới chúng ta đang sống được những người làm ở thung lũng Silicon và quân đội Mỹ gọi là VUCA – tức là mang tính bất định cao. VUCA là các chữ viết tắt của vulnerable (biến động), uncertain (không chắc chắn), complex (phức tạp ), ambiguous (mơ hồ).
Theo đó, thế giới này đang đòi hỏi mỗi người phải có khả năng sẵn sàng chấp nhận, thích nghi và ứng phó với sự thay đổi bất cứ khi nào. Những gì chúng ta đang thấy ngày hôm nay sẽ trở thành những thứ lỗi thời nhất trong tương lai gần.
4 yếu tố cụ thể của VUCA là:
- BIẾN ĐỘNG: Sự thay đổi chóng mặt trong môi trường mà chúng ta đang phải đối mặt hiện nay. Chúng diễn ra bất ngờ và đa chiều: lĩnh vực thay đổi, tốc độ thay đổi và phạm vi thay đổi. Thay đổi sâu và rộng trong mọi lĩnh vực, cùng sự tương tác đa chiều, khiến con người có nguy cơ không kịp tiếp nhận thông tin và nắm bắt những biến động mới.
- KHÔNG CHẮC CHẮN: Do sự biến động phức tạp như vậy nên chúng ta không thể dự đoán chính xác được các sự kiện trong tương lai và nhiều hoạch định bị đảo lộn trên thực tế. Điều này dẫn đến sự không chắc chắn trong hầu hết các quyết định của con người.
- PHỨC TẠP: Quá nhiều yếu tố tác động qua lại nhanh chóng, con người bị bao vây bởi vô vàn thông tin nhiễu, dẫn đến nhầm lẫn lan rộng, không xác định được tường minh nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến các sự kiện đang diễn ra.
- MƠ HỒ: Sự mất dần kiểm soát với các điều kiện và yếu tố trong môi trường phức tạp này khiến mọi thứ dần trở nên mơ hồ. Ai cũng mong muốn thay đổi, kiểm soát sự thay đổi nhưng không ai biết bắt đầu từ đâu và lựa chọn giải pháp nào…
Đại dịch Covid-19 cũng đã chỉ ra lỗ hổng trong giáo dục truyền thống – nơi tạo ra nguồn nhân lực thiếu nhiều kiến thức và kỹ năng quan trọng, khó thích nghi trước những biến động của thời cuộc.
Hướng đi được các chuyên gia kinh tế – xã hội và mặt bằng chung bộ phận trí thức hiện nay cho là khôn ngoan, là gì?
1. Tập trung vào kỹ năng
Trong thời đại công nghệ hiện nay, khi mà máy móc ngày càng tối tân đến nỗi có thể can thiệp vào quá trình suy nghĩ của con người thì chăm chỉ không còn là giải pháp chiếm lĩnh. Trên thực tế, tính năng suất, tính linh hoạt và các kỹ năng nhuần nhuyễn khi ứng dụng công nghệ mới là thành tố quyết định sự thành bại của bất kỳ công việc gì, kể cả việc học tập. Đó là lý do vì sao quá trình học tập không đơn giản là sự lĩnh hội kiến thức mà còn cần phải chú trọng vào những kỹ năng.
- Theo một số nghiên cứu thì các kỹ năng đứng đầu danh sách cần có là: tư duy phân tích (Analytical thinking), kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp (Complex problem solving), tính đổi mới sáng tạo (Innovation)
- Kỹ năng nổi bật là học tập chủ động và có chiến lược (Active learning & learning strategies), mở rộng kiến thức, sử dụng thành thạo công nghệ và ứng dụng hiệu quả vào công việc (Technology use, monitor and control)
- Thái độ hành vi cần được rèn luyện: quản lý cảm xúc (Emotional intelligence), tính kiên trì (Resilience), khả năng chịu đựng áp lực, tính thích ứng linh động với sự thay đổi (Stress tolerance and flexibility).
- Tinh thần dẫn đầu và sự thấu hiểu (Entrepreneurship and Empathy): sự dấn thân, luôn sẵn sàng chấp nhận thách thức, vượt quá các nguồn lực bị kiểm soát, đồng cảm sâu sắc với thế giới nói chung và xã hội nói riêng
2. Tập trung vào 2 cách làm việc chủ chốt
Cách làm việc mang tính chiến thuật (tactical performance), và cách làm việc mang tính thích nghi (adaptive performance). Cách thứ nhất tức là làm tốt hơn những gì chúng ta đang làm. Còn cách thứ hai là tìm cách kiến tạo ra tương lai khác biệt cho chính mình.
Nhà giáo nói riêng (và giáo dục nói chung) chính là bộ phận có vai trò cung cấp cơ hội học tập với những trải nghiệm mang tính thích nghi cao nhất, qua đó giúp học viên làm quen với môi trường mà sau này học viên sẽ chung sống.
3. Nhận định khiêm tốn hơn về công nghệ và thôi thần thánh hóa vai trò của nó
Trong thời đại VUCA thì liệu công nghệ có thống lĩnh hết thảy? Câu trả lời là Không! Vì:
– Có nhiều thứ công nghệ không thể làm thay con người, nhất là những gì liên quan đến cảm xúc. Như Facebook chẳng hạn, AI không thể đọc hay lọc ra đâu là những bình luận mang tính phân biệt chủng tộc hay miệt thị. Do đó phần nội dung, Facebook vẫn cần con người làm content manager. Công nghệ chỉ là sự kết nối, nội dung là do chính người dùng làm ra và phát triển.
Công nghệ chỉ giỏi phân loại và đánh giá, công nghệ không biết cách tư duy đa chiều. Trước một vấn đề, công nghệ chỉ có thể định lượng, chính con người mới thể hiện được tính chất định tính. Vì vậy, người học đừng lệ thuộc hoàn toàn vào công nghệ mà hãy chỉ tận dụng nó để góp phần trau dồi kiến thức và kỹ năng vững chắc cho bản thân mình.
“CÁCH TỐT NHẤT ĐỂ DỰ ĐOÁN TƯƠNG LAI LÀ KIẾN TẠO RA NÓ!”
Câu nói nổi tiếng này của Abraham Lincoln rất hợp để miêu tả tư duy của thế hệ phụ huynh Việt Nam hiện đại. Phụ huynh hiện đại không ngồi “đoán” tương lai và cho con học theo lối mòn. Chúng ta cần cho con một nền giáo dục giúp con tự chủ, thích ứng nhanh chóng với những thay đổi để sáng tạo và làm chủ cuộc sống tương lai.
John Dewey cũng đã nói “Giáo dục không phải là sự chuẩn bị cho cuộc sống. Giáo dục chính là cuộc sống”. Có một điều chắc chắn rằng, thế hệ các bạn trẻ hiện nay rồi sẽ lớn lên và sống trong một thế giới rất khác. Đó là thế giới “VUCA – biến động, bất định, phức tạp và mơ hồ. Để chuẩn bị cho thế giới đó, chúng ta cần học đủ. “Đủ” lúc này không còn là đủ bằng cấp – chứng chỉ để đi làm những công việc đang thịnh hành mà còn là đủ cả kiến thức và kỹ năng vững vàng để làm bất kỳ công việc nào chưa phổ biến, thậm chí là còn chưa xuất hiện.
Do đó, tại AmCollege chúng tôi luôn nỗ lực mang đến các chương trình đào tạo mang tính đón đầu và thích nghi. Từ công nghệ, trang thiết bị vật chất đến mô hình kết hợp chặt chẽ giữa kiến thức với kỹ năng, qua đó học viên của mình sẽ luôn luôn có được hành trang thích ứng tốt nhất trước mọi nẻo đường tương lai. Tìm hiểu các ngành học tại: https://amcollege.edu.vn/
